Categorie: Persoonlijk

In 2016 zat ik met een studiegenoot op een stoeprand voor het universiteitsgebouw een paar zonnestralen op te vangen voor we weer naar binnen moesten. We zaten allebei in een moeilijke tijd. Zij rouwde om het verlies van haar vader, ik was vaak somber of angstig en wist niet waarom. We hadden het over quarter life crises en de druk die onze generatie voelt om alles uit het leven te halen. Wat ik het meest heb onthouden van ons gesprek is dat zij zei: “Geke, ik geloof dat ik niet meer ga streven naar geluk. Ik wil tevreden zijn. Dat is genoeg.”

Dit klinkt deprimerend misschien. Alsof je genoegen neemt met een middelmatig leventje. De vraag is alleen: is “genoegen nemen” iets negatiefs?

Is genoegen nemen met wat je hebt minder waard dan streven naar geluk?

Onze maatschappij barst uit z’n voegen van zinspreuken als “leef alsof het je laatste dag is” en “haal alles uit het leven”. Zo’n levenswijze kan een enorme druk met zich meebrengen. Alsof je nooit genoeg gedaan hebt. Jezelf doelen stellen en daarnaar streven kan voldoening geven en in die zin voor een gelukkiger leven zorgen, ja. Maar wanneer het bereiken van je doelen een voorwaarde wordt voor je gevoel van geluk, zal dit een tegenovergesteld effect hebben.

Dan komt een geluk altijd nét buiten je bereik te liggen.

Wanneer je weigert te accepteren dat sommige onderdelen van je leven niet ‘gelukt’ zijn, leidt dat vaak tot somberheid en een gevoel van ongeluk. Dirk de Wachter, een Belgische psychiater, zegt daarom al jaren: wij westerlingen moeten eens wat beter worden in ongelukkig zijn. Hij zegt: maak van “gelukkig zijn” niet je levensdoel. Dat is vermoeiend en heeft geen zin. Lijden hoort bij het leven.

Als je kunt accepteren dat je je niet honderd procent van de tijd gelukkig voelt, kun je de kleine genoegens van het leven meer gaan waarderen (#itsthesmallthings). Hier ligt de sleutel naar een zinvol, betekenisvol leven.

Nu, vier jaar later, schrijf ik bijna elke avond drie dankbare dingen op (spoiler alert: meestal is een daarvan lekker eten…). God knows dat ik me niet elke dag gelukkig voel. Dat hoeft ook niet. Er is wel altijd iets om dankbaar voor te zijn en misschien is dat gewoon genoeg.

Ik heb bijna drie weken alleen binnen gezeten. In die tijd is als alleen iemand van de GGD bij me in huis geweest omdat ze mij moest testen. Verder zijn er een paar vrienden langs de deur gekomen om boodschappen of een maaltijd te brengen. Ook belde ik af en toe met iemand wanneer ik behoefte had aan een praatje. De rest van de tijd was ik alleen.

Er is een tijd geweest dat ik bang was om alleen te zijn. In die tijd werkte ik fulltime. Na het werk kwam ik thuis, at met mijn toenmalige huisgenoten, keek TV en ging slapen. Dat was het plan tenminste, want wanneer ik eenmaal in bed lag, sloegen de piekergedachten toe en lag ik urenlang wakker. Ik raakte uitgeput, waardoor mijn gedachten nog somberder werden. Ik voelde me slecht.

Nu, vijf jaar later, moet ik mezelf er nog steeds regelmatig aan herinneren dat alleen zijn niet eng is. Dat ik er niet bang voor hoef te zijn. Ik dwing mezelf om overdag af en toe de stilte op te zoeken, zodat ik niet ’s avonds in bed nog alle gebeurtenissen van de dag moet verwerken. Toch is het nog steeds niet altijd leuk om alleen te zijn met mijn gedachten. Mijn hoofd vertelt me bijvoorbeeld vaak dat ik alleen waardevol ben wanneer ik nuttig ben. Best lastig wanneer je ziek bent en niks kan… Ik vertel mezelf nu dat ik waardevol ben om wie ik ben en niet om wat ik doe. Net zo vaak tot ik het weer ga geloven.

Ik leer er voor mezelf te zijn. In goede en slechte tijden.

Anselm Grün, die monnik is en dus wel enige ervaring heeft met alleen-zijn, zegt hierover: “Om de unieke persoon te worden die jij bent, is het noodzakelijk om je eigen eenzaamheid te aanvaarden. Die hoort bij jou. En alleen wanneer jij je daarmee verzoent, word je werkelijk volwassen: word je een persoon die een relatie heeft met zichzelf en tegelijkertijd openstaat voor andere personen.”

Tijd doorbrengen met jezelf dus. Eenzaamheid beschouwen als het moment om je eigen beste gezelschap te zijn, in plaats van als tijd die verdreven moet worden.

NB: Het citaat van Anselm Grün dat in deze blog is gebruikt, komt uit het boek De kunst van het alleen zijn (Uitgeverij Ten Have, 2014).

NB2: Word jij ook wel eens uit de slaap gehouden door piekeren? Op deze website vind je adviezen die mij erg goed geholpen hebben.